Energie in beweging Energie in Motion.

In deze blog wil ik het hebben over gevoelens en emoties. Ze zijn eenvoudig met elkaar te verwarren, dat heb je vast al eens ondervonden. Ze zijn anders van aard dan problemen. Je kunt ze namelijk niet oplossen, maar je kunt ze wel ervaren. Emoties zijn herkenbaar doordat ze krachtiger zijn dan gevoelens.

Emoties kun je als het ware omschrijven als een emotioneel reactiepatroon die we kunnen indelen in 3 categorieën.

Pre-emoties
Dit zijn de allereerste, bliksemsnelle emotionele reacties die zich in milliseconden voltrekken. Schrik, boosheid, blijheid, verbazing of walging zijn daar voorbeelden van. Ik geef je een voorbeeld uit de praktijk: je loopt in het bos en ziet ineens een grote hond op je afstormen die weinig goeds in de zin heeft. In slechts enkele milliseconden schrik je en verstijft van angst. Dit zijn de kenmerken van pre-emoties.

Basis-emoties
Deze ontstaan in de seconden na de pre-emoties. We noemen ze ook wel de 4 B’s van blij, bang, boos en bedroefd. Bij het opkomen van de basisemoties is ook ‘het denken’ betrokken. Je weet bijvoorbeeld dat je bang bent omdat na de schrik automatisch de gedachte opkwam: ik word gebeten door die hond! Na de angst kan boosheid opkomen. Je kunt bijvoorbeeld denken: kan die vent zijn hond niet vasthouden! Het is hier aangelijnd gebied.

Cognitieve emoties
Is er nog meer tijd om over het voorval na te denken, dan komen er andere emoties aan bod. Dit noemen we de cognitieve emoties. Ze ontstaan als je brein nog meer tijd heeft gekregen om de informatie nauwkeuriger te verwerken. Er is dan een meer gedetailleerde beoordeling van de situatie. Nadat de eigenaar zijn hond heeft aangelijnd en je niet bent gebeten, kun je je ineens schamen over het incident. Je begrijpt niet waarom je zo overdreven reageerde. Cognitieve emoties zijn complex. Persoonlijke overtuigingen die zijn ontstaan in eerdere, soortgelijke ervaringen spelen hierin een belangrijke rol. De 4 B’s kunnen variëren van mild tot heftig zoals ik hierna laat zien.

MAKING CHANGE HAPPEN

header foto mindflness fot omet tekst en klaprozen

MAKING CHANGE HAPPEN

 

Blij

 
betrokken open
dankbaar opgetogen
energiek rustig
enthousiast teder
gefascineerd tevreden
gelukkig veilig
gepassioneerd voldaan
gerust vredig
helder vriendelijk
liefdevol vrolijk

 

Bang

 
angstig ongerust
bezorgd ontsteld
hopeloos verontrust
in de war versteend
in paniek wantrouwend

 

Boos

 
woedend ontstemd
geërgerd razend
gefrustreerd verontwaardigd
geïrriteerd minachtend
kwaad wraakzuchtig
ongeduldig jaloers
ontevreden afgunstig

 

Bedroefd

 
beschaamd schuldig
gekwetst teleurgesteld
melancholiek treurig
onbemind verdrietig
ongelukkig waardeloos
ongewenst wanhopig
ontmoedigd triest

 Belangrijke inzichten over emoties en gevoelens

Gevoelens horen bij het leven. Ze zijn in ons neuronale stelsel ingebouwd en onontwijkbaar. Emoties daarentegen zijn aangeboren en gerelateerd aan de erfelijkheid. Om afvalstoffen van overtollige emoties af te voeren, kun je zelf een handje helpen met gezonde voeding, regelmatige beweging en frisse lucht. Een gevoel bestaat uit een lichamelijke gewaarwording, plus een verhaal dat ik mezelf bewust of onbewust vertel. Dit zijn de gedachten.
Een gevoel ontstaat uit abstract denken en kunnen we verbaal omschrijven. Ze ontstaan uit menselijke interpretaties van gebeurtenissen, terwijl emoties voortvloeien uit abstract denken. We kunnen niet precies controleren wat we, wanneer, waar en op welke manier voelen of denken. Ons lichaam en onze geest reageren grotendeels autonoom, vaak zonder dat we ons dit bewust zijn. Het heeft te maken met de autonome reactie van de hersenstam ook wel ons reptielenbrein genoemd. Dit zorgt ervoor dat onze vitale lichaamsfuncties zoals hartslag, ademhaling, bewustzijn en lichaamstemperatuur automatisch blijven werken.

Onprettige gevoelens proberen te vermijden of te controleren heeft meestal weinig zin. Vaak maak je ze juist erger. Gevoelens, ook de meest heftige, komen en gaan. Ze hebben een begin, een midden, en een einde. Gevoelens zijn gevarieerder en trager dan emoties, maar zijn nooit 24/7. Bewustzijnsgericht reageren op gevoelens is een stapsgewijs proces van je aandacht erop richten en de fysieke gewaarwordingen toelaten. Je leert vriendschap sluiten met je gevoelens en emoties. Het adequaat omgaan met gevoelens meet je af aan de mate van acceptatie en niet aan de heftigheid van gevoelens, of hoe vaak je ze hebt.