< Alle onderwerpen
Afdrukken
Plaatje website mindfulness stenen op elkaar gestapeld met tekst polyvagaal thorie en mindfulness

De Polyvagaal Theorie

Ontdek de verbinding tussen je zenuwstelsel en mindfulness voor een evenwichtig leven

De polyvagaal theorie, ontwikkeld door Dr. Stephen Porges, biedt een diepgaand inzicht in de werking van ons zenuwstelsel en de manier waarop het invloed heeft op onze emotionele en fysieke gezondheid. Deze theorie heeft geleid tot nieuwe benaderingen en technieken binnen de mindfulnesspraktijk. Waardoor mensen beter in staat zijn om stress te reguleren en hun algehele welzijn te verbeteren. In dit artikel nemen we je mee op een reis door de polyvagaal theorie en laten we zien hoe het kan worden geïntegreerd in mindfulness om een evenwichtiger en veerkrachtiger leven te leiden.

Het autonome zenuwstelsel en de polyvagaal theorie

Het autonome zenuwstelsel (ANS) speelt een cruciale rol in het reguleren van de basisfuncties van ons lichaam, zoals de ademhaling, de spijsvertering en de hartslag. Het ANS bestaat uit twee subsystemen: het parasympathische en het sympathische zenuwstelsel. Het parasympathische zenuwstelsel wordt geassocieerd met rust en herstel. Het sympathische zenuwstelsel verantwoordelijk is voor de vecht-of-vluchtreactie bij dreiging of stress.

De drie vagale Systemen

De polyvagaal theorie bouwt voort op deze traditionele indeling van het ANS en beschrijft drie belangrijke systemen die betrokken zijn bij de regulatie van onze emotionele en fysieke toestand:

Ventrale vagale complex (VVC)

Het VVC maakt deel uit van het parasympathische zenuwstelsel en is verantwoordelijk voor sociale betrokkenheid, communicatie en het creëren van gevoelens van veiligheid en verbinding.

Dorsale vagale complex (DVC)

Het DVC maakt ook deel uit van het parasympathische zenuwstelsel en is verantwoordelijk voor de reactie van het lichaam op extreme stress, zoals immobilisatie of bevriezing.

Sympathisch zenuwstelsel

Dit systeem is verantwoordelijk voor de vecht-of-vluchtreactie, die optreedt bij minder extreme stresssituaties en helpt om het lichaam in actie te brengen.

Neuroceptie en emotioneleregulatie

De polyvagaal theorie introduceert het concept van neuroceptie. Neuroceptie is het onbewuste proces waarbij het zenuwstelsel voortdurend de omgeving en het interne lichaamsscenario evalueert om te bepalen of er sprake is van veiligheid of gevaar. Afhankelijk van deze beoordeling activeert het zenuwstelsel een van de drie vagale systemen om de nodige respons te bieden.

Wanneer neuroceptie een gevoel van veiligheid detecteert, wordt het ventrale vagale systeem geactiveerd. Wat leidt tot een groter vermogen om sociale interacties aan te gaan en emotionele regulatie te bevorderen. Aan de andere kant, als er een dreiging wordt waargenomen, kunnen het dorsale vagale systeem of het sympathische zenuwstelsel geactiveerd worden. Dit staat in het teken van beschermen en overleving.

Integratie van polyvagaaltheorie en mindfulness

De polyvagaal theorie heeft geleid tot een beter begrip van hoe de werking van ons zenuwstelsel van invloed is op onze mentale en emotionele gezondheid. Door deze kennis te integreren met mindfulness, kunnen we meer bewust worden van de signalen die ons lichaam ons geeft. En zo  effectievere technieken ontwikkelen om stress te reguleren. En tevens interpersoonlijke relaties te verbeteren en emotionele veerkracht op te bouwen. Enkele voorbeelden van hoe de polyvagaal theorie kan worden geïntegreerd in mindfulness zijn:

Ademhaling: Diepe, langzame ademhaling kan helpen om het parasympathische zenuwstelsel te activeren, wat leidt tot een gevoel van kalmte en ontspanning.

Lichaamsbewustzijn: Door aandacht te besteden aan lichamelijke sensaties, kunnen we ons bewust worden van de signalen van ons zenuwstelsel en leren hoe we daarop kunnen inspelen om ons welzijn te verbeteren.

Yoga en meditatie: Deze praktijken kunnen helpen om het zenuwstelsel te reguleren en de veerkracht tegen stress te vergroten.

Sociale verbinding: Het cultiveren van veilige en ondersteunende relaties kan bijdragen aan de activering van het ventrale vagale systeem en het bevorderen van emotionele regulatie.

Zelfcompassie: Het beoefenen van zelfcompassie kan ons helpen om ons veiliger en meer verbonden te voelen met onszelf en anderen.

Samenvatting

De polyvagaal theorie biedt waardevolle inzichten in de werking van ons zenuwstelsel en de impact op onze emotionele en fysieke gezondheid. Door het integreren van de polyvagaal theorie in mindfulnesspraktijken, kunnen we effectievere strategieën ontwikkelen om stress te reguleren. Om zo emotionele veerkracht op te bouwen en ons algehele welzijn te verbeteren. Door aandacht te besteden aan ademhaling, lichaamsbewustzijn, yoga, meditatie, sociale verbinding en zelfcompassie, kunnen we werken aan het versterken van onze emotionele intelligentie. En zo het bevorderen van een evenwichtig en veerkrachtig leven.

In dit artikel is tevens de basisprincipes van de polyvagaal theorie uiteengezet. De relatie met mindfulness onderzocht en praktische toepassingen besproken om deze theorie te integreren. We hebben ook enkele relevante boekentips gegeven in zowel het Nederlands als het Engels. En in de verantwoording is een link toegevoegd om nader onderzoek te doen. Door de polyvagaal theorie te omarmen en toe te passen, kunnen we onze kennis van onszelf en ons zenuwstelsel vergroten. En zo stappen zetten naar een gezonder, evenwichtiger en veerkrachtiger leven.

Boekentips polyvagaaltheorie (Nederlands)

“De polyvagaaltheorie in therapie” door Deb Dana

“Het lichaam herstelt zichzelf” door Bessel van der Kolk

“De kracht van het nu” door Eckhart Tolle

Boekentips polyvagaaltheorie (Engels)

“The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation” door Stephen W. Porges 2. “Polyvagal Exercises for Safety and Connection: 50 Client-Centered Practices” door Deb Dana

“The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma” door Bessel van der Kolk

“Wherever You Go, There You Are: Mindfulness Meditation in Everyday Life” door Jon Kabat-Zinn

“Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself” door Kristin Neff

Verantwoording

Voor verdere informatie over dit overwerp verwijs ik graag naar de website van Stephen Porges

 

 

“Moge alle levende wezens veilig en gelukkig zijn!”
Inhoudsopgave